ความเปลี่ยนแปลงของร่างกายเป็นเรื่องปกติสำหรับผู้หญิงทุกคน โดยเฉพาะในช่วงประจำเดือน หลายคนมักประสบกับอาการผิดปกติทั้งทางร่างกายและอารมณ์ก่อนที่ประจำเดือนจะมา ซึ่งเรียกว่า PMS หรือ Premenstrual Syndrome นั่นเอง บทความนี้ร้านยาออนไลน์ Medcare จะพามาทำความเข้าใจเกี่ยวกับภาวะ PMS คืออะไร รวมถึงสาเหตุ PMS อาการที่พบบ่อย และวิธีดูแลตัวเองอย่างถูกต้อง เพื่อให้คุณสามารถจัดการกับภาวะนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
PMS คืออะไร?
PMS คือ ภาวะกลุ่มอาการก่อนมีประจำเดือน (Premenstrual Syndrome) ซึ่งเป็นกลุ่มอาการที่เกิดขึ้นในช่วง 1-2 สัปดาห์ก่อนที่ประจำเดือนจะมา และมักจะหายไปเมื่อประจำเดือนเริ่มหรือหลังจากมีประจำเดือนไปแล้ว 2-3 วัน โดยพบว่าผู้หญิงประมาณ 75% มีโอกาสเผชิญกับภาวะ PMS ในช่วงวัยเจริญพันธุ์ โดยความรุนแรงของอาการจะแตกต่างกันไปในแต่ละคน บางคนอาจมีอาการเล็กน้อยที่ไม่รบกวนชีวิตประจำวัน ในขณะที่บางคนอาจมีอาการรุนแรงจนส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิต การทำงาน หรือความสัมพันธ์กับผู้อื่น
สาเหตุของ PMS
แม้ว่านักวิทยาศาสตร์จะยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดของการเกิด PMS แต่เชื่อว่าเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในร่างกาย โดยเฉพาะฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนที่มีการเปลี่ยนแปลงระดับในช่วงวงจรประจำเดือน นอกจากนี้ ปัจจัยอื่นๆ ที่อาจส่งผลให้อาการ PMS รุนแรงขึ้น ได้แก่ ความเครียด การนอนหลับที่ไม่เพียงพอ การขาดการออกกำลังกาย และการรับประทานอาหารที่ไม่สมดุล โดยเฉพาะอาหารที่มีโซเดียมสูงหรือคาเฟอีน
PMS อาการเป็นอย่างไร?
PMS มีอาการหลากหลายรูปแบบ และแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล โดยทั่วไปสามารถแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มหลัก ได้แก่ อาการทางร่างกาย อาการทางอารมณ์และจิตใจ และอาการรุนแรงที่เรียกว่า PMDD
อาการทางร่างกาย
อาการทางร่างกายที่พบบ่อยในผู้ที่มีภาวะ PMS ได้แก่ ปวดท้องน้อย ปวดหลัง อาการบวมน้ำ โดยเฉพาะที่มือ เท้า และใบหน้า รู้สึกเต้านมคัดตึงหรือเจ็บ ปวดศีรษะหรือไมเกรน อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย รวมถึงอาการทางระบบทางเดินอาหาร เช่น ท้องอืด อาหารไม่ย่อย ท้องเสีย หรือท้องผูก นอกจากนี้ บางคนยังมีอาการผิวมันหรือเป็นสิวมากขึ้นก่อนมีประจำเดือน
อาการทางอารมณ์และจิตใจ
ส่วนอาการทางอารมณ์และจิตใจที่พบได้บ่อยใน PMS ได้แก่ อารมณ์หงุดหงิดง่าย โกรธง่าย ร้องไห้ง่าย อารมณ์แปรปรวน รู้สึกเครียด วิตกกังวล ซึมเศร้า รู้สึกสิ้นหวัง มีปัญหาด้านสมาธิ นอนไม่หลับ หรือนอนมากกว่าปกติ บางคนอาจมีอาการอยากอาหารเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะความอยากอาหารหวานหรืออาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตสูง
อาการรุนแรง (PMDD คืออะไร?)
PMDD หรือ Premenstrual Dysphoric Disorder คือ PMS ในรูปแบบที่รุนแรง ซึ่งส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตประจำวันอย่างมาก อาการของ PMDD จะคล้ายกับ PMS แต่มีความรุนแรงมากกว่า โดยเฉพาะอาการทางอารมณ์และจิตใจ เช่น ซึมเศร้าอย่างรุนแรง รู้สึกสิ้นหวัง คิดทำร้ายตัวเอง โกรธรุนแรงจนควบคุมไม่ได้ วิตกกังวลอย่างมาก ผู้ที่มีอาการ PMDD ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสม
วิธีบรรเทาและดูแลอาการ PMS
การจัดการกับ PMS อาการต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นสามารถทำได้หลายวิธี ทั้งการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต การใช้ยาหรือวิตามินเสริม และการดูแลสุขภาพจิต เพื่อช่วยให้คุณมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นในช่วงก่อนมีประจำเดือน
ปรับพฤติกรรมการกินและการออกกำลังกาย
การปรับเปลี่ยนอาหารและการออกกำลังกายสามารถช่วยบรรเทาอาการ PMS ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ควรรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ เน้นผักผลไม้ ธัญพืชไม่ขัดสี และโปรตีนคุณภาพดี ลดการบริโภคเกลือ น้ำตาล คาเฟอีน และแอลกอฮอล์ ซึ่งอาจทำให้อาการบวมน้ำและอารมณ์แปรปรวนแย่ลง การออกกำลังกายสม่ำเสมออย่างน้อย 30 นาทีต่อวัน 5 วันต่อสัปดาห์ จะช่วยกระตุ้นการหลั่งเอนดอร์ฟิน ซึ่งเป็นสารที่ช่วยให้รู้สึกผ่อนคลายและมีความสุขมากขึ้น
การใช้ยาหรือวิตามินเสริม
วิตามินและแร่ธาตุบางชนิดอาจช่วยบรรเทาอาการ PMS ได้ เช่น แคลเซียม วิตามินบี 6 แมกนีเซียม และวิตามินอี สำหรับอาการปวด ยาแก้ปวดกลุ่ม NSAIDs (Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs) เช่น ไอบูโพรเฟนหรือนาโพรเซน สามารถช่วยบรรเทาได้ดี นอกจากนี้ยาคุมกำเนิดก็เป็นอีกทางเลือกที่มีประสิทธิภาพ โดยช่วยควบคุมระดับฮอร์โมนให้คงที่ ลดความผันผวนที่เป็นสาเหตุของ PMS ได้โดยเฉพาะยาคุมที่มีส่วนผสมของ drospirenone เช่น ยาคุม Yaz หรืออย่าง ยาคุม Mercilon ที่มีส่วนผสมของ desogestrel และ ethinylestradiol ในปริมาณต่ำ เป็นอีกทางเลือกที่อาจช่วยบรรเทาอาการ PMS ได้ ด้วยสูตรฮอร์โมนที่สมดุล จึงช่วยลดอาการปวดประจำเดือนและควบคุมอารมณ์แปรปรวนได้ดี อย่างไรก็ตามควรศึกษาวิธีกินยาคุมที่ถูกต้องเพื่อความปลอดภัย สำหรับผู้ที่มีอาการรุนแรง เภสัชกรอาจพิจารณาให้ยาต้านซึมเศร้าหรือยาขับปัสสาวะร่วมด้วย ทั้งนี้ ควรปรึกษาเภสัชกรหรือแพทย์ก่อนใช้ยาใดๆ เพื่อความปลอดภัยและประสิทธิภาพสูงสุด
การดูแลสุขภาพจิต
การจัดการความเครียดเป็นสิ่งสำคัญในการบรรเทา PMS ควรหาเวลาพักผ่อนให้เพียงพอ นอนหลับอย่างน้อย 7-8 ชั่วโมงต่อคืน และฝึกเทคนิคผ่อนคลายความเครียด เช่น การฝึกหายใจลึกๆ โยคะ การทำสมาธิ หรือการนวด นอกจากนี้ การพูดคุยกับคนใกล้ชิดเกี่ยวกับอาการที่เป็นอยู่ หรือการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต อาจช่วยให้คุณเข้าใจและจัดการกับอารมณ์ได้ดีขึ้น
สรุปบทความ
PMS คือ ภาวะที่ผู้หญิงส่วนใหญ่ต้องเผชิญในช่วงก่อนมีประจำเดือน ซึ่งมีทั้งอาการ PMS ทางร่างกายและอารมณ์ แม้จะไม่ใช่ภาวะอันตรายร้ายแรง แต่ก็สามารถส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตได้ การเข้าใจเกี่ยวกับ PMS จะช่วยให้คุณจัดการกับอาการต่างๆ ได้อย่างเหมาะสม ทั้งการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต การใช้ยาหรือวิตามินเสริม และการดูแลสุขภาพจิตหากคุณมีอาการรุนแรงที่ส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน ไม่ควรทนทุกข์อยู่เพียงลำพัง การปรึกษาเภสัชกรหรือแพทย์ผ่าน LINE Mini App ของ MedCare สามารถช่วยให้คุณเข้าถึงคำแนะนำที่เหมาะสมได้อย่างสะดวก รวดเร็ว และเป็นส่วนตัว โดยไม่ต้องเดินทางออกจากบ้าน พร้อมบริการจัดส่งยาหรือผลิตภัณฑ์ที่จำเป็นถึงบ้านคุณ ทำให้การดูแลสุขภาพในช่วง PMS เป็นเรื่องง่ายและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
