การใช้ยาคุมกำเนิดเป็นวิธีป้องกันการตั้งครรภ์ที่นิยมในหมู่ผู้หญิงหลายคน เนื่องจากสะดวกและมีประสิทธิภาพสูง แต่หลายคนอาจไม่ทราบว่าการสูบบุหรี่พร้อมกับการกินยาคุม อาจสร้างความเสี่ยงต่อสุขภาพได้ โดยเฉพาะเรื่องระบบหัวใจและหลอดเลือด
ยาคุมกำเนิดแบบฮอร์โมนรวม (Combined Oral Contraceptives – COC) มีส่วนประกอบของ เอสโตรเจนและโปรเจสติน ฮอร์โมนเหล่านี้ทำงานโดยยับยั้งการตกไข่และทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกไม่เหมาะกับการฝังตัวของไข่ที่ปฏิสนธิแล้ว อย่างไรก็ตาม เอสโตรเจนในยาคุมกำเนิดสามารถเพิ่มโปรตีนที่เกี่ยวข้องกับการแข็งตัวของเลือด ทำให้เลือดจับตัวเป็นลิ่มได้ง่ายขึ้น ซึ่งเป็นสาเหตุของ เส้นเลือดอุดตัน, หัวใจวาย, และโรคหลอดเลือดสมอง
การสูบบุหรี่เองก็มีผลต่อระบบหลอดเลือดและหัวใจอยู่แล้ว โดยเฉพาะนิโคตินและสารพิษอื่น ๆ ในบุหรี่ที่ทำให้หลอดเลือดตีบ หลอดเลือดแข็งตัว และเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือด เมื่อมีปัจจัยเสี่ยงร่วมกับการกินยาคุมฮอร์โมนรวม ความเสี่ยงเหล่านี้จะ ทวีคูณ โดยเฉพาะในผู้หญิงอายุมากกว่า 35 ปี หรือผู้ที่มีประวัติความดันโลหิตสูง เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง หรือโรคหัวใจ
การศึกษาพบว่า ผู้หญิงที่สูบบุหรี่และกินยาคุมกำเนิดแบบฮอร์โมนรวม มีความเสี่ยงต่อลิ่มเลือดในเส้นเลือดดำส่วนลึก (DVT) และ ลิ่มเลือดในปอด (PE) สูงกว่าผู้ที่ไม่สูบบุหรี่หลายเท่า ยิ่งสูบบุหรี่หนัก ความเสี่ยงก็ยิ่งสูงขึ้น
สำหรับผู้หญิงที่สูบบุหรี่ แต่ยังต้องการใช้ยาคุมกำเนิด
มีทางเลือกหลายแบบที่ปลอดภัยกว่า เช่น ยาคุมเฉพาะโปรเจสติน (Progestin-only pills), ห่วงอนามัยฮอร์โมน (Hormonal IUD) หรือ แผ่นแปะฮอร์โมน/ฉีดยาคุม เพราะวิธีเหล่านี้มีเอสโตรเจนน้อยหรือไม่มีเลย จึงไม่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือดเท่ายาคุมแบบฮอร์โมนรวม
นอกจากนี้ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมก็มีผลอย่างมาก การ เลิกสูบบุหรี่ จะช่วยลดความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือดโดยตรง และยังเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพโดยรวม รวมถึงผิวพรรณ ปอด และระบบภูมิคุ้มกัน การปรึกษาแพทย์ก่อนเลือกวิธีคุมกำเนิดก็สำคัญ เพราะแพทย์สามารถประเมินความเสี่ยงจากประวัติสุขภาพและให้คำแนะนำที่เหมาะสมกับแต่ละบุคคล
คำแนะนำเพิ่มเติม
1. ถ้าอายุมากกว่า 35 ปีและมีประวัติ สูบบุหรี่หนัก ควรหลีกเลี่ยงยาคุมฮอร์โมนรวม
2. พิจารณายาคุมเฉพาะโปรเจสตินหรือ IUD ฮอร์โมนเป็นทางเลือกที่ปลอดภัยกว่า
3. การเลิกบุหรี่ช่วยลดความเสี่ยงต่อโรคร้ายหลายชนิด
4. ปรึกษาแพทย์ก่อนเริ่มใช้ยาคุมทุกครั้ง เพื่อให้ได้คำแนะนำเฉพาะบุคคล
สรุป
การสูบบุหรี่พร้อมกับการกินยาคุมกำเนิดแบบฮอร์โมนรวม มีความเสี่ยงต่อสุขภาพสูง โดยเฉพาะเรื่องลิ่มเลือด หัวใจ และหลอดเลือด การเลือกวิธีคุมกำเนิดที่เหมาะสมหรือเลิกสูบบุหรี่ จะช่วยลดความเสี่ยงเหล่านี้ได้อย่างมาก ผู้หญิงควรตระหนักถึงความเสี่ยงนี้ และปรึกษาแพทย์เพื่อเลือกวิธีที่ปลอดภัยที่สุดสำหรับตัวเอง หรือปรึกษาเภสัชกรจาก Medcare ร้านยาออนไลน์ 24 ชั่วโมง รับคำปรึกษากับเภสัชกรมืออาชีพผ่าน LINE Mini App ได้ทันที เพื่อให้คุณมั่นใจวิธีการใช้อย่างถูกต้องและปลอดภัย