ยาคุมกำเนิดแบบเม็ดถือเป็นวิธีที่ผู้หญิงจำนวนมากเลือกใช้ เพราะสะดวกและมีประสิทธิภาพสูง แต่คำถามที่พบบ่อยคือ “กินยาคุมกี่วัน ถึงปล่อยในได้” เนื่องจากหลายคนไม่แน่ใจว่ายาคุมจะเริ่มป้องกันการตั้งครรภ์ได้ตั้งแต่เมื่อไร การทำความเข้าใจเกี่ยวกับวิธีการใช้และพฤติกรรมที่ถูกต้องจึงเป็นสิ่งสำคัญ
กินยาคุมกี่วัน ถึงปล่อยในได้?
1. กรณีเริ่มแผงแรกในวันแรกของประจำเดือน
หากเริ่มกินเม็ดแรกทันทีที่ประจำเดือนมา ยาจะสามารถคุมกำเนิดได้ทันที ดังนั้นสามารถมีเพศสัมพันธ์และปล่อยในได้เลยตั้งแต่วันแรกโดยไม่ต้องใช้การป้องกันอื่น
2. กรณีเริ่มแผงแรกในวันอื่นที่ไม่ใช่วันแรกของประจำเดือน
จำเป็นต้องกินต่อเนื่องอย่างน้อย 7 วัน ก่อนที่ยาจะออกฤทธิ์เต็มที่ ในช่วง 7 วันนี้ควรใช้ถุงยางอนามัยหรือวิธีคุมกำเนิดเสริมไปด้วย
3. กรณีกินยาคุมแบบต่อเนื่องทุกวัน (21 หรือ 28 เม็ด)
หากกินถูกต้อง ไม่ลืม และตรงเวลา ยาจะสามารถป้องกันได้ตลอดทั้งรอบเดือน แม้ในช่วงเว้นเม็ดยาหรือช่วงกินเม็ดแป้ง (สำหรับแบบ 28 เม็ด) ก็ยังมีประสิทธิภาพอยู่
พฤติกรรมในการใช้ยาคุมที่ควรรู้
แม้ว่ายาคุมจะมีประสิทธิภาพสูง แต่หากใช้ไม่ถูกวิธีก็อาจทำให้เสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ได้ พฤติกรรมที่ควรใส่ใจมีดังนี้:
- กินตรงเวลา
การทานยาคุมควรทานให้ตรงเวลาในทุก ๆ วัน หากลืมทานหรือทานช้าเกิน 12 ชั่วโมง ประสิทธิภาพในการป้องกันอาจลดลง
- ไม่หยุดยาหรือเว้นช่วงเอง
ผู้ใช้หลายคนคิดว่าหยุดยาสัก 1–2 วันจะไม่เป็นไร แต่จริง ๆ แล้วอาจทำให้ไข่ตกและเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ได้
- สังเกตอาการเมื่อใช้ร่วมกับยาอื่น
ยาบางชนิด เช่น ยาปฏิชีวนะบางตัว หรือยาสำหรับโรคบางชนิด อาจลดประสิทธิภาพของยาคุม หากต้องใช้ยาควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร
- ไม่ควรกินยาคุมผิดวิธี
บางคนหยิบเม็ดยาที่ไม่ตรงลำดับ เช่น ข้ามไปกินเม็ดอื่น หรือกินไม่ครบแผง ซึ่งจะทำให้ร่างกายสับสนและเสี่ยงต่อการตกไข่
- มีวินัยต่อเนื่อง
ยาคุมจะได้ผลดีที่สุดเมื่อกินเป็นประจำต่อเนื่อง ไม่หยุด ไม่ลืม และไม่เว้นแผง
เคล็ดลับเสริมเพื่อให้ยาคุมได้ผลเต็มที่
- ตั้งปลุกเตือนทุกวันในเวลาเดียวกัน
- พกแผงยาคุมติดตัวในกรณีเดินทาง
- หากลืมทาน ควรกินทันทีที่นึกได้ และปฏิบัติตามคำแนะนำบนแผงยา
- ใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วยเพื่อป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
ข้อแนะนำเพิ่มเติม
- หากเริ่มกินเม็ดแรกในวันแรกของประจำเดือน สามารถปล่อยในได้เลยทันที
- หากเริ่มในวันอื่น ควรรอกินให้ครบ 7 วัน ก่อนจะปล่อยในได้อย่างมั่นใจ
สิ่งสำคัญที่สุดคือพฤติกรรมในการใช้ยาคุมอย่างมีวินัย กินให้ตรงเวลาและต่อเนื่อง เพราะแม้ยาคุมจะมีประสิทธิภาพสูง แต่ถ้าใช้ผิดวิธีก็อาจทำให้เสี่ยงต่อการตั้งครรภ์โดยไม่ตั้งใจได้
ถ้ากินถูกวิธีและตรงเวลา
- ยาคุมกำเนิดแบบเม็ด (ทั้งชนิด 21 และ 28 เม็ด) เมื่อทานถูกต้องสม่ำเสมอทุกวัน จะมีประสิทธิภาพป้องกันการตั้งครรภ์สูงถึง มากกว่า 99%
- ดังนั้น ถ้ากินต่อเนื่องไม่ลืม และเริ่มต้นถูกวิธี สามารถ ปล่อยในได้โดยไม่เสี่ยงท้อง (ยกเว้นกรณีเริ่มกินแผงแรกที่ไม่ใช่วันแรกของประจำเดือน ต้องรอ 7 วันให้ยามีผลก่อน)
ถ้ากินไม่สม่ำเสมอหรือกินผิดเวลา
- หากลืมกินเกิน 12 ชั่วโมง หรือกินไม่ตรงเวลาเป็นประจำ ประสิทธิภาพจะลดลง
- ยิ่งถ้าลืมหลายวันติดกัน ยาจะไม่สามารถควบคุมการตกไข่ได้ เสี่ยงต่อการตั้งครรภ์แม้จะกินต่อภายหลัง
ปัจจัยที่ทำให้ยาคุมเสื่อมประสิทธิภาพ
- อาเจียนหรือท้องเสียภายใน 4 ชั่วโมงหลังจากกินยา → ยาอาจดูดซึมไม่ทัน
- การใช้ยาบางชนิด เช่น ยาปฏิชีวนะบางตัว ยากันชัก สมุนไพรบางอย่าง (เช่น เซนต์จอห์นเวิร์ต) ทำให้ยาคุมออกฤทธิ์ลดลง
- เว้นช่วงการกินเอง หรือกินไม่ครบแผง
สรุป
ถ้ากินยาคุมถูกต้อง ตรงเวลา และต่อเนื่องปล่อยในได้ โอกาสท้องน้อยมาก หรือถ้ากินผิดเวลา ลืมบ่อย หรือมีปัจจัยที่ทำให้ยาลดประสิทธิภาพ ยังมีความเสี่ยงท้องอยู่ ดังนั้น ปรึกษาเภสัชกรจาก Medcare ร้านยาออนไลน์ 24 ชั่วโมง รับคำปรึกษากับเภสัชกรมืออาชีพผ่าน LINE Mini App ได้ทันที เพื่อให้คุณมั่นใจวิธีการใช้อย่างถูกต้องและปลอดภัย